สงครามชาวนาเยอรมัน หรือ การก่อการกำเริบชาวนาครั้งใหญ่ เป็นการลุกฮือของชาวนาในพื้นที่พูดภาษาเยอรมันในยุโรปกลาง ระหว่างค.ศ. 1524–1525 สงครามครั้งนี้ได้รับแรงบันดาลใจมาจากการลุกฮือครั้งก่อน ๆ เช่น สงครามฮุสไซต์ ขบวนการบุนด์ชูห์ และกบฏอัศวิน มีสาเหตุมาจากปัญหาด้านเศรษฐกิจและความเชื่อทางศาสนาของชาวนา โดยได้รับการสนับสนุนจากนักบวชกลุ่มแอนาแบปติสต์อันเป็นโปรเตสแตนต์สายหนึ่ง การสู้รบถึงจุดสูงสุดช่วงกลางปี ค.ศ. 1525 ก่อนจะจบลงด้วยความพ่ายแพ้ของทัพชาวนา อย่างไรก็ตาม สงครามชาวนาเยอรมันถือเป็นการลุกฮือครั้งใหญ่ที่สุดในยุโรปจนกระทั่งเกิดการปฏิวัติฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1789ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 พื้นที่หลายส่วนในยุโรปมีความสัมพันธ์ทางการเมืองกับจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ ในช่วงที่เกิดสงครามจักรวรรดิถูกปกครองด้วยจักรพรรดิคาร์ลที่ 5 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ โดยมีบรรดาเจ้าชายปกครองดินแดนแบบกึ่งอิสระภายใต้จักรพรรดิอีกที ต่อมาเจ้าชายผู้ปกครองดินแดนพยายามกดดันให้ชาวนาอยู่ใต้อำนาจผ่านการขึ้นภาษีและบังคับใช้กฎหมายแบบโรมัน ซึ่งจะทำให้ที่ดินของชาวนาตกเป็นของเจ้าและทำลายรูปแบบระบบศักดินาที่เจ้าและชาวนาได้ประโยชน์ร่วมกัน[1] ในช่วงเวลาใกล้เคียงกันเกิดการปฏิรูปศาสนาฝ่ายโปรเตสแตนต์อย่างแพร่หลายในเยอรมนี ส่งผลให้ประชาชนใต้การปกครองมีอิสระในการคิดและตั้งคำถามกับชนชั้นปกครองมากขึ้น นักประวัติศาสตร์ยังคงถกเถียงถึงสาเหตุที่แท้จริงของสงครามครั้งนี้ แต่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่าเกิดจากความเชื่อทางศาสนา ปัญหาด้านเศรษฐกิจ และความเปลี่ยนแปลงทางสังคม[2]การก่อการกำเริบเริ่มขึ้นในปี ค.ศ. 1524 ที่เมือง Stühlingen ทางใต้ของเยอรมนีในปัจจุบัน[3] ก่อนจะลุกลามผ่านดินแดนรอบป่าดำ แม่น้ำไรน์ ทะเลสาบโบเดิน แม่น้ำดานูบตอนบน และรัฐไบเอิร์น[4] ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1525 ชาวเมืองเม็มมิงเงินเรียกร้องให้มีการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจและอื่น ๆ ข้อเรียกร้องดังกล่าวกลายมาเป็นข้อเรียกร้องสิบสองข้อที่ทัพชาวนาเสนอต่อสันนิบาตสเวเบีย และเป็นหลักสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพพลเมืองแรก ๆ ในยุโรป[5][6] ต่อมาเดือนเมษายน ทัพชาวนาปะทะกับทัพสันนิบาตสเวเบียของเกออร์ก ตรุชเซส ฟอน วอลด์บูร์กที่เมือง Leipheim และ Frankenhausen ก่อนจะพ่ายแพ้อย่างหนักในยุทธการที่ Böblingen[7] หลังจากนั้นมีการสูู้รบประปรายก่อนจะสิ้นสุดในเดือนกันยายน ปีเดียวกัน หลังสงครามยุติ ผู้นำทัพชาวนาหลายคนถูกทรมานและประหารชีวิต ข้อเรียกร้องสิบสองของชาวนาไม่ได้รับการตอบสนอง และชาวนาถูกลดสิทธิเสรีภาพลงหลายอย่าง[8]