ภาษาเรียงตามจำนวนผู้ใช้ภาษา ของ ภาษาในประเทศไทย

ตารางต่อไปนี้แสดงให้เห็นถึงภาษาราชการของไทยและภาษาอื่น ๆ ที่มีผู้ใช้มากกว่า 400,000 คน ที่รัฐบาลไทยรายงานต่ออนุสัญญาระหว่างประเทศว่าด้วยการขจัดการเลือกปฏิบัติทางเชื้อชาติในทุกรูปแบบ (International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination) เมื่อปี 2554[1] ที่ส่วนใหญ่จะใช้แผนที่ภาษาศาสตร์ชาติพันธุ์ (Ethnolinguistic) ของประเทศไทย[2]

ภาษาราชการของไทยและภาษาอื่น ๆ ที่มีผู้ใช้มากกว่า 400,000 คน[1]

ภาษาจำนวนผู้ใช้ตระกูลภาษา
ไทยกลาง20.0 ล้านคนขร้า-ไท
ไทยถิ่นอีสาน15.2 ล้านคนขร้า-ไท
ไทยถิ่นเหนือ6.0 ล้านคนขร้า-ไท
ไทยถิ่นใต้4.5 ล้านคนขร้า-ไท
เขมรถิ่นไทย1.4 ล้านคนออสโตรเอเชียติก
มลายูปัตตานี1.4 ล้านคนออสโตรนีเซียน
ญ้อ0.5 ล้านคนขร้า-ไท
ผู้ไท0.5 ล้านคนขร้า-ไท
กะเหรี่ยง0.4 ล้านคนจีน-ทิเบต
กูย0.4 ล้านคนออสโตรเอเชียติก

ภาษาในไทยที่มีผู้พูดมากกว่า 1 ล้านคน จากข้อมูลของ Ethnologue

ภาษารหัสจำนวนผู้ใช้ตระกูลภาษา
ไทยกลางmbf60 ล้านคนขร้า-ไท
ไทยถิ่นอีสานtts23 ล้านคนขร้า-ไท
ไทยถิ่นเหนือnod6 ล้านคนขร้า-ไท
ไทยถิ่นใต้sou4.5 ล้านคนขร้า-ไท
เขมรถิ่นไทยkxm1.4 ล้านคนออสโตรเอเชียติก
มลายูปัตตานีmfa1 ล้านคนออสโตรนีเซียน

จากการสำรวจสำมะโนครัวประชากรเมื่อปี พ.ศ. 2543 พบว่าสี่ภาษาที่มีผู้ใช้มากที่สุดมาจากตระกูลภาษาขร้า-ไทอันได้แก่ ภาษาไทยมาตรฐาน ภาษาไทยถิ่นอีสาน ภาษาไทยถิ่นเหนือ และภาษาไทยถิ่นใต้ และไม่มีตัวเลือกสำหรับภาษาของกลุ่มชาติพันธุ์อื่น ๆ แม้แต่ภาษาลาวก็ยังถูกจัดให้เป็นไทย[3] นอกจากนี้การแสดงออกทางเชื้อชาติของชาติพันธุ์ว่าเป็นลาวถือเป็นสิ่งต้องห้าม และชนกลุ่มนี้ได้ถือสัญชาติไทยมาราวร้อยปีแล้ว[4][5] สาเหตุก็เป็นเพราะสยามอ้างสิทธิ์เหนือดินแดนทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่มีวัฒนธรรมร่วมกับลาว เนื่องจากสงครามระหว่างสยามกับฝรั่งเศสในปี 2429 ที่คุกคามเอาดินแดนลาวซึ่งเป็นประเทศราชของสยามไปเป็นอาณานิคม หลังจากนั้นสยามจึงมีการสร้างเอกลักษณ์เป็นรัฐชาติสมัยใหม่โดยการเปลี่ยนคนเชื้อสายลาวในไทยให้เป็นคนไทยลุ่มเจ้าพระยาหรือไทยสยามตามแนวคิดมหาอาณาจักรไทย (Greater Thai Empire) อย่างน้อยก็ช่วงปี 2445[6]

ประชากรไทยที่มีอายุตั้งแต่ 5 ขวบขึ้นไปแบ่งตามภาษา (สถิติของสหประชาชาติ 2543)[7]
ภาษาตระกูลภาษาจำนวนผู้ใช้
ไทยขร้า-ไท52,325,037
เขมรออสโตรเอเชียติก1,291,024
มลายูออสโตรนีเซียน1,202,911
กะเหรี่ยงจีน-ทิเบต317,968
จีนจีน-ทิเบต231,350
ม้งม้ง-เมี่ยน112,686
ล่าหู่จีน-ทิเบต70,058
พม่าจีน-ทิเบต67,061
อาข่าจีน-ทิเบต54,241
อังกฤษอินโด-ยูโรเปียน48,202
ไตขร้า-ไท44,004
ญี่ปุ่นญี่ปุ่น38,565
ละว้าออสโตรเอเชียติก31,583
ลีซอจีน-ทิเบต25,037
เวียดนามออสโตรเอเชียติก24,476
เย้าม้ง-เมี่ยน21,238
ขมุออสโตรเอเชียติก6,246
อินเดียอินโด-ยูโรเปียน5,598
จีนฮ่อจีน-ทิเบต3,247
ถิ่นออสโตรเอเชียติก2,317
อื่น ๆ33,481
ไม่ทราบ325,134
รวม:56,281,538