หลังปฏิรูปการเมืองการปกครองในสมัยรัชกาลที่ ๕ ราวพุทธศักราช ๒๔๔๔ เจ้านายลาวและกรมการเมืองทั้งหลายได้ประสบปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองกับสยามเป็นอย่างมาก สยามได้ลดฐานะความเป็นเจ้าของเจ้านายลาวให้เป็นเพียงข้าราชการรับเงินเดือนตามตำแหน่ง จนเป็นเหตุให้เกิดการต่อต้านอำนาจสยามในรูปแบบต่างๆ เจ้านายลาวบางกลุ่มเข้าสนับสนุนขบวนการผีบุญ เจ้านายลาวฝั่งขวาหลายท่านพากันเข้าไปพึ่งอำนาจฝรั่งเศสทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ทางสยามได้ยกเลิกระบบอาญาสี่และตั้งตำแหน่งจากส่วนกลางให้แก่เจ้านายลาวขึ้นใหม่ โดยผู้ดำรงตำแหน่งยุคแรกนั้นยังคงเป็นกลุ่มทายาทบุตรหลานที่สืบเชื้อสายจากเจ้านายในคณะอาญาสี่ ดังนี้

• ผู้ว่าราชการเมือง เทียบตำแหน่งเจ้าเมือง
• ปลัดเมือง เทียบตำแหน่งอุปฮาต
• ยกกระบัตรเมือง เทียบตำแหน่งราชวงศ์
• ผู้ช่วยราชการเมือง เทียบตำแหน่งราชบุตร
• จางวางช่วยราชการ เทียบตำแหน่งเจ้าเมืองที่สละตำแหน่งด้วยทุพลภาพ