เคมีและสารอาหาร ของ ไขมันไม่อิ่มตัว

พันธะคู่ดังว่าอาจเป็นไอโซเมอร์แบบซิส (cis) หรือทรานส์ (trans) ขึ้นอยู่กับรูปร่าง (molecular geometry) ของมันไอโซเมอร์แบบซิสมีอะตอมไฮโดรเจนที่ข้างเดียวกันกับพันธะคู่เทียบกับแบบทรานส์ ซึ่งมีอะตอมไฮโดรเจนด้านตรงกันข้ามกับพันธะคู่ (ดูเพิ่มที่ ไขมันทรานส์)ไขมันอิ่มตัวมักใช้ผลิตอาหารสำเร็จรูปเพราะมันหืนยากกว่า และแข็งกว่าไขมันไม่อิ่มตัวที่อุณหภูมิห้องไขมันไม่อิ่มตัวมีจุดหลอมเหลวต่ำ ดังนั้น มันจึงเพิ่มสภาพไหล/ความยืดหยุ่นได้ของเยื่อหุ้มเซลล์

ไขมันทรานส์ (Elaidic acid)	ไขมันซิส (กรดโอเลอิก)	ไขมันอิ่มตัว (Stearic acid)
elaidic acid เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวแบบทรานส์หลัก มักพบในน้ำมันพืชที่เติมไฮโดรเจน (hydrogenated)[1]	กรดโอเลอิกเป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวแบบซิส เป็นองค์ประกอบของน้ำมันมะกอกร้อยละ 55-80 [2]	stearic acid เป็นกรดไขมันอิ่มตัว พบในไขมันสัตว์ เป็นผลิตผลที่ต้องการเมื่อเติมไฮโดรเจนแก่ไขมันให้เต็ม (full hydrogenation) ไม่ใช่ไขมันทั้งแบบซิสหรือแบบทรานส์ เพราะไม่มีพันธะคู่ระหว่างคาร์บอนกับคาร์บอน


กรดไขมันเหล่านี้เป็นไอโซเมอร์เชิงเลขาคณิต (geometric isomers) คือมีโครงสร้างเช่นเดียวกันยกเว้นการจัดเรียงพันธะคู่	กรดไขมันนี้ไม่มีพันธะคู่ระหว่างคาร์บอนกับคาร์บอน และไม่ใช่ไอโซเมอร์ของไขมันสองอย่างที่ว่าก่อน

แม้จะแทนไขมันอิ่มตัวในอาหารด้วยไขมันไม่อิ่มตัวทั้งแบบมีพันธะคู่เดี่ยวและมีพันธะคู่หลายคู่ได้ แต่ไม่ควรแทนด้วยไขมันไม่อิ่มตัวแบบทรานส์การแทนไขมันเช่นนี้ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลโดยรวมและคอเลสเตอรอลแบบไม่ดี (LDL) ในเลือด [3]ยกเว้นไขมันไม่อิ่มตัวแบบทรานส์เพราะรูปร่างสามมิติ (stereochemistry) ของพันธะคู่ทำให้โซ่คาร์บอนมักจะหมุนตามแกนพันธะให้เป็นเส้นตรง (linear conformation) ซึ่งทำให้ไขมันอัดแน่นได้ เช่นที่พบในตะกรัน/คราบไขมันในท่อเลือดแดง (atheroma, plaque)ส่วนพันธะคู่แบบซิสจะมีรูปร่างซึ่งทำให้โมเลกุลงอ ทำให้ไขมันอัดแน่นไม่ได้ (ดูรูปในตาราง)

ปริมาณไขมันในอาหารบางชนิด แปลจากซ้ายไปขวาจากบนลงล่าง เนย เนยเทียม มายองเนส น้ำมันเมล็ดผักกาด (canola) น้ำมันมะกอก น้ำมันถั่วลิสง น้ำมันเมล็ดคำฝอย] (safflower) น้ำมันงา น้ำมันเมล็ดทานตะวัน

แม้ไขมันไม่อิ่มตัวแบบมีพันธะคู่หลายคู่ (PUFA) จะช่วยป้องกันภาวะหัวใจเสียจังหวะ แต่งานศึกษาหญิงหลังวัยหมดระดูที่ทานไขมันค่อนข้างต่ำแสดงว่า PUFA สัมพันธ์กับโรคหลอดเลือดแดงหล่อเลี้ยงหัวใจแข็ง (coronary atherosclerosis) ที่แย่ลง เทียบกับไขมันไม่อิ่มตัวแบบมีพันธะเดี่ยว (MUFA)[4]นี่อาจเป็นเพราะ PUFA ไวต่อกระบวนการ lipid peroxidation ซึ่งสามารถป้องกันได้ด้วยวิตามินอี [5]

ตัวอย่างของกรดไขมันไม่อิ่มตัวรวมทั้ง palmitoleic acid, กรดโอเลอิก, myristoleic acid, linoleic acid และ arachidonic acidอาหารที่มีไขมันไม่อิ่มตัวรวมทั้งอาโวคาโด เมล็ดถั่ว น้ำมันมะกอก และน้ำมันพืชบางอย่างเช่น น้ำมันผักกาด (canola)ส่วนเนื้อสัตว์มีทั้งไขมันอิ่มตัวและไม่อิ่มตัว

แม้ไขมันไม่อิ่มตัวโดยทั่วไปจะพิจารณาว่าถูกสุขภาพมากกว่าไขมันอิ่มตัว [6]องค์การอาหารและยาสหรัฐ (FDA) แนะนำว่า ไม่ควรทานไขมันไม่อิ่มตัวเป็นพลังงานเกินกว่า 30% ในแต่ละวัน[ต้องการอ้างอิง]<span title="การอ้างนี้ต้องการแหล่งอ้างอิงที่น่าเชื่อถือ<nowiki/> ตั้งแต่ 2017-03">ต้องการอ้างอิง]อาหารโดยมากมีทั้งไขมันอิ่มตัวและไม่อิ่มตัวแต่โฆษณามักจะระบุเพียงอย่างเดียว คือไขมันที่มีมากกว่าดังนั้น น้ำมันพืชที่โฆษณาว่าเป็นไขมันไม่อิ่มตัว เช่น น้ำมันมะกอก ก็มีไขมันอิ่มตัวด้วย[7]

องค์ประกอบไขมันของอาหารต่าง ๆ

อาหาร	ไขมันอิ่มตัว	ไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่เดี่ยว	ไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่
เป็นเปอร์เซ็นต์ (%) ของน้ำหนักไขมันทั้งหมด
น้ำมันประกอบอาหาร
น้ำมันคาโนลา	08	64	28
น้ำมันมะพร้าว	87	13	00
น้ำมันข้าวโพด	13	24	59
น้ำมันเมล็ดฝ้าย [8]	27	19	54
น้ำมันมะกอก [9]	14	73	11
Palm kernel oil [8]	86	12	02
น้ำมันปาล์ม [8]	51	39	10
น้ำมันถั่วลิสง [10]	17	46	32
น้ำมันรำข้าว	25	38	37
น้ำมันเมล็ดคำฝอยมีกรดโอเลอิกสูง [11]	06	75	14
น้ำมันเมล็ดคำฝอยเป็นกรดลิโนเลอิก [8][12]	06	14	75
น้ำมันถั่วเหลือง	15	24	58
น้ำมันเมล็ดทานตะวัน [13]	11	20	69
Mustard oil	11	59	21
ผลิตภัณฑ์นม
ไขมันเนย [8]	66	30	04
ชีสธรรมดา	64	29	03
ชีสไขมันน้อย	60	30	00
ไอศกรีมพิเศษ (gourmet)	62	29	04
ไอศกรีมไขมันน้อย	62	29	04
นมไม่พร่องส่วนผสม	62	28	04
นม 2%	62	30	00
*Whipping cream [14]	66	26	05
เนื้อสัตว์
เนื้อวัว	33	38	05
เนื้อสันนอกบด	38	44	04
Pork chop	35	44	08
แฮม	35	49	16
อกไก่	29	34	21
ไก่	34	23	30
อกไก่งวง	30	20	30
ขาไก่งวง	32	22	30
ปลา orange roughy	23	15	46
ปลาแซลมอน	28	33	28
ฮอตดอกเนื้อ	42	48	05
ฮอตดอกไก่งวง	28	40	22
แฮมเบอร์เกอร์ อาหารจานด่วน	36	44	06
ชีสเบอร์เกอร์ อาหารจานด่วน	43	40	07
แซนด์วิชไก่โรยเศษขนมปัง	20	39	32
แซนด์วิชไก่ย่าง	26	42	20
ไส้กรอกโปแลนด์	37	46	11
ไส้กรอกไก่งวง	28	40	22
พิซซาหน้าไส้กรอก	41	32	20
ชีสพิซซ่า	60	28	05
เมล็ดถั่ว
อัลมอนด์คั่วแห้ง	09	65	21
มะม่วงหิมพานต์คั่วแห้ง	20	59	17
แมคาเดเมียคั่วแห้ง	15	79	02
ถั่วลิสงคั่วแห้ง	14	50	31
พีแคนคั่วแห้ง	08	62	25
Flaxseeds บด	08	23	65
เมล็ดงา	14	38	44
ถั่วเหลือง	14	22	57
เมล็ดทานตะวัน	11	19	66
วอลนัตคั่วแห้ง	09	23	63
ของหวานและของอบ
ช็อกโกแลตแท่ง	59	33	03
Candy, fruit chews	14	44	38
คุกกี้ข้าวโอ๊ตแลละลูกเกด	22	47	27
คุกกี้ช็อกโกแลตชิ๊พ	35	42	18
yellow cake	60	25	10
ขนมเดนนิช	50	31	14
ไขมันเติมใส่ในอาหาร
เนย	63	29	03
เนยวิ๊ป	62	29	04
เนยเทียมก้อน	18	39	39
เนยเทียมกล่อง	16	33	49
เนยเทียมกล่องไขมันน้อย	19	46	33
น้ำมันหมู	39	45	11
Shortening	25	45	26
ไขมันไก่	30	45	21
ไขมันเนื้อ	41	43	03
ไขมันห่าน[15]	33	55	11
น้ำสลัดบลูชีส	16	54	25
น้ำสลัดอิตาเลียนไขมันน้อย	14	24	58
อื่น ๆ
ไขมันไข่แดง[16]	36	44	16
อาโวคาโด [17]	16	71	13
ถ้าไม่ได้กำหนดในตาราง แหล่งอ้างอิงก็คือ[18]
* เป็นไขมันทรานส์ 3%