ทั้งนักปรัชญาและนักคิดทฤษฎีสังคมศาสตร์ ได้สังเกตการณ์และพิจารณ์ปรากฏการณ์ความเชื่อเรื่องโลกยุติธรรมมาก่อนแล้ว แต่ว่า งานของ ศ.เลอร์เนอร์ได้ทำให้สมมติฐานนี้กลายเป็นจุดสนใจงานวิจัยในสาขาจิตวิทยาสังคม

เม็ลวิน เลอร์เนอร์

ศ.เลอร์เนอร์เริ่มการศึกษาทางจิตวิทยาสังคมเรื่องความเชื่อ เมื่อทำงานสอบสวนเรื่องปฏิสัมพันธ์เชิงลบในสังคม[3]โดยต่อยอดงานของ ศ.สแตนลีย์ มิลแกรม ในเรื่องการเชื่อฟังผู้มีอำนาจมีจุดมุ่งหมายเพื่อจะตอบคำถามว่า ระบบการปกครองที่โหดร้ายทารุณ ก่อความทุกข์ทรมาน ยังจะรักษาความนิยมชมชอบจากประชาชนไว้ได้อย่างไร และคำถามเกี่ยวกับกระบวนการที่ประชาชนกลายมายอมรับบรรทัดฐานทางสังคมและกฎหมายที่ก่อความทุกข์ทรมาน[4]

การสอบสวนของ ศ.เลอร์เนอร์ได้รับอิทธิพลจากสังเกตการณ์ซ้ำ ๆ ที่เห็นการโทษให้ความผิดแก่ผู้รับเคราะห์หรือเหยื่อที่ได้รับความทุกข์ทรมานในช่วงการฝึกรักษาเป็นนักจิตวิทยา เขาได้เห็นการบำบัดรักษาคนไข้โรคจิตโดยแพทย์พยาบาลที่เขาทำงานร่วมด้วยแม้คนเหล่านั้นจะใจดี มีการศึกษา แต่พวกเขาก็มักจะโทษคนไข้เรื่องความทุกข์ทรมานที่คนไข้ได้รับ[5]ศ.เลอร์เนอร์ได้กล่าวถึงความแปลกใจของเขาที่ได้ยินนักศึกษาดูถูกคนจน โดยดูเหมือนจะไม่เข้าใจปัญหาโครงสร้างทางสังคมที่มีส่วนทำให้เกิดความยากจน[3]ในงานศึกษาเรื่องรางวัล เขาสังเกตว่า เมื่อชายคนหนึ่งในสองคนได้รับการสุ่มเลือกให้รับรางวัลเพื่องาน ๆ หนึ่ง ก็จะทำให้ผู้สังเกตการณ์คนอื่นประเมินชายนั้นในเชิงบวกมากกว่า แม้ในกรณีที่แจ้งผู้สังเกตการณ์ไว้แล้วว่า เป็นการให้รางวัลโดยสุ่ม[6][7]และทฤษฎีจิตวิทยาสังคมที่มีอยู่ในตอนนั้น รวมทั้งความไม่ลงรอยกันทางประชาน (cognitive dissonance) ก็ไม่สามารถอธิบายปรากฏการณ์นี้ได้อย่างแจ่มแจ้ง[7]ความต้องการจะเข้าใจกระบวนการที่ก่อปรากฏการณ์เช่นนี้ จึงจูงใจให้ ศ.เลอร์เนอร์ ทำงานศึกษาแรกเกี่ยวกับทฤษฎีที่ทุกวันนี้เรียกว่า สมมติฐานโลกยุติธรรม