สมเด็จพระเจ้าฟ้างุ้มมหาราช (ลาว: ພະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມມະຫາລາດ) หรือสมเด็จพระเจ้าฟ้าหล้าธรณีศรีสัตนาคณหุตมหาราช[1] เอกสารประวัติศาสตร์บ้างออกพระนามเจ้าฟ้างุ่ม เจ้าฝ้างู่ม พระยาฟ้างุ้ม ท้าวฟ้างุ้ม พระยาฟ้า พญาท้าวฟ้างอม[2] เป็นต้น ปฐมมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรล้านช้างและมหากษัตริย์นครเชียงดงเชียงทองหรือเมืองเซ่า (ซวา)[3] องค์ที่ ๒๗ (ครองราชย์ พ.ศ. ๑๘๕๙-๑๙๓๖) ผู้รวบรวมแผ่นดินลาวสองฝั่งโขงให้เป็นปึกแผ่น[4] สืบเชื้อสายจากราชวงศ์ขุนบรมราชาธิราชแห่งนครแถน รับยกย่องเป็นมหาราชองค์แรกของลาว[5] เป็นพระราชโอรสท้าวผีฟ้า[6] และพระราชนัดดาพระยาสุวรรณคำผงกษัตริย์แห่งนครเชียงดงเชียงทอง พระเจ้าศรีสุริโยวงษ์หรือพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗[7][8] กษัตริย์กรุงอินทปัตถ์ (พระนครหลวง) ในอาณาจักรขอมยกพระนางแก้วเก็งยา (แก้วกันยา) ให้เป็นพระอัครมเหสี ทรงบทบาทสำคัญในการอัญเชิญพระพุทธศาสนาลัทธิลังกาวงศ์แบบอินทปัตถนครหรือแบบกัมพูชาสมัยพระนครมาเผยแผ่ในราชอาณาจักรล้านช้าง[9] ทรงขยายอิทธิพลเหนือดินแดนต่าง ๆ คือ ล้านนา อยุธยา (ล้านเพีย) สิบสองพันนา สิบสองจุไท เชียงตุง ศรีโคตรบูร ไดเวียด และจามปา ให้ยอมอ่อนน้อมและส่งราชบรรณาการพร้อมพระราชธิดามาถวาย ล้านช้างในรัชสมัยของพระองค์ได้แผ่แสนยานุภาพเหนือแว้นแคว้นต่าง ๆ ในอุษาคเนย์ ถือเป็นยุคยิ่งใหญ่ที่สุดของจักรวรรดิหรืออาณาจักรล้านช้าง[10][11] ปัจจุบันมีพระบรมราชานุสาวรีย์ของประองค์ประดิษฐาน ณ เมืองสีโคดตะบอง นครหลวงเวียงจันทน์[12]