พระราชประวัติเชิงความเชื่อทางศาสนาในคัมภีร์อุรังคธาตุ ของ พระเจ้าฟ้างุ้ม

เรื่องราวของพระยาฟ้างุ้มในใบลานไม่เพียงชี้ว่าทรงเป็นวีรบุรุษในตำนาน[68] แต่ยังเป็นวีรบุรุษที่มีตัวตนจริงซึ่งพระนามปรากฏในจารึกดังตัวอย่างจารึกเขาสุมนกูฏราว พ.ศ. ๑๙๑๑[69] คัมภีร์อุรังคธาตุระบุพระราชประวัติพระยาฟ้างุ้มต่างจากจารึกและเอกสารทั่วไป คงเพื่ออ้างความชอบธรรมในการครองราชย์และในฐานะองค์ศาสนูปถัมภก เนื้อความปรากฏในพุทธทำนายว่าถิตะกุนปิฤษีอยู่ป่าหิมพานต์มีอายุ ๒ กัป ได้พาพระยา ๒ องค์ซึ่งปกครองเมืองกุลุนทนครไปบวชเป็นฤษีคืออมรฤษีและโยธิกฤษี พระยาสุมิตตธัมมะวงศากษัตริย์มรุกขนครจุติแล้วเกิดในเมืองพาราณสีบวชเป็นฤษีอาศัยที่เดียวกับอมรฤษีและโยธิกฤษี จากนั้นไปตั้งเมืองที่ดอยนันทกังฮีชื่อเมืองศรีสัตนาคเพราะมีนาค ๗ หัวเป็นนิมิต แต่นั้นพระพุทธศาสนาก็ตั้งมั่นอยู่ในเมืองศรีสัตนาคสืบมา อมรฤษีจุติเกิดใหม่เป็นกุมารแล้วนำลูกแมวไปไหลน้ำทิ้งจนตาย เวรกรรมนั้นได้สนองกุมารเมื่อจุติแล้วเกิดในเมืองศรีสัตนาคเป็นพระยาฟ้างุ้มหรือพระยาทุกขตะไหลน้ำ ครั้นกุมารเจริญพระชนม์จึงถูกไหลน้ำเหมือนลูกแมวจนไปถึงที่อยู่มหาเถรโดยมีพวกเทวดาเฝ้ารักษา มหาเถรนำกุมารมาเลี้ยงจนโตและสั่งสอน ฝ่ายกุมารให้คำสัตย์ต่อมหาเถรว่าจะตั้งอยู่ในคำสอน เมื่อเจริญพระชนม์กุมารกลายเป็นผู้มีความรู้ความฉลาดมากจึงมารบเอาบ้านน้อยเมืองใหญ่แล้วตั้งเป็นบ้านเมืองใหญ่โต จากนั้นตั้งพระพุทธศาสนาในดอยนันทกังฮีศรีสัตนาค พระยาทุกขตะมีความปรารถนาเป็นพุทธบิดาในอนาคตแต่มักประพฤติในทางมิจฉาจาร ครั้นสิ้นบุญแล้วเพราะมีจิตตั้งมั่นไม่หวั่นไหวจึงจุติเกิดในเมืองพาราณสีออกบวชเป็นฤษีนามทุกขตะฤษีอาศัยอยู่ในที่เดิม[70][71] พระยาฟ้างุ้มในชาติอมรฤษีเคยสร้างบารมีร่วมกับโยธิกฤษี พระยาสุมิตธัมมะวงศาเมืองมรุกขนคร พระยาปุตตจุลณีพรหมทัตเมืองจุลณีพรหมทัต พระยาจุลอินทปัฐนครเมืองอินทปัฐนคร พร้อมพระอรหันต์ทั้ง ๕ โดยร่วมนำอูบมุงหินยอดภูเพ็กมาสถาปนาพระอุรังคธาตุที่ภูกำพร้าแล้วอธิษฐานเป็นพุทธบิดาบวชในพระพุทธศาสนาให้สำเร็จพระอรหันต์ ซึ่งพระอรหันต์ทั้ง ๕ เป็นผู้อวยพรให้สมคำอธิษฐาน[72][73][74] หลังพระยาฟ้างุ้มจุติเกิดเป็นทุกขตะฤษีแล้วอุรังคธาตุนิทานยังระบุต่อไปว่าทรงเกิดเป็นกษัตริย์ล้านช้างอีก ๒ ชาติ ฤษี ๒ ชาติ คือพระยาสารโพธิ์ (พระเจ้าโพธิสาลราช) สารโพธิ์ฤษี พระยาวงศา (พระวรวงศา) และวงศาฤษีตามลำดับ[75]

ใกล้เคียง

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ