เสวยราชสมบัติ ของ พระเจ้าฟ้างุ้ม

หลังชนะอาณาจักรเชียงรุ่งทรงล่องพลถึงเมืองน้อยเจ้าเมืองน้อยยอมอ่อนน้อมขอเป็นเมืองกางย่าวกางเฮือน (เมืองลูกหลวง) จึงโปรดฯ ให้เถ้าเสียงเป็นเจ้าเมืองน้อย เถ้าเสียงแต่งที่เข้าขวัญทั้งผอกผีพลีเสื้อถวายพระองค์ตามโบราณราชประเพณีทุกประการ จากนั้นล่องถึงน้ำสบอูเจ้าฟ้าคำเฮียวผู้เป็นอาว (น้องพ่อ) ของพระองค์เป็นกษัตริย์เชียงดงเชียงทองหลังพระราชบิดาของพระองค์สวรรคต เจ้าฟ้าคำเฮียวมีพระราชธิดา ๒ องค์แต่ไม่มีพระราชโอรส ทรงทราบว่าพระยาฟ้างุ้มล่องถึงสบอูก็กลัวถูกสังหารจึงเสวยสาน (ยาพิษ) สวรรคตพร้อมพระอัครมเหสีเหลือแต่พระราชธิดาทั้ง ๒ หลังเสนาอำมาตย์เมี้ยนคาบส่งซะกาน (ปลงพระบรมศพ) จึงพร้อมใจอัญเชิญพระยาฟ้างุ้มที่สบอูเสด็จสู่นครเชียงดงเชียงทองซึ่งเป็นเมืองแฝด[33] แล้วราชาภิเษกพระองค์กับนางแก้วเก่งกัญญาพระราชธิดาพระยานครหลวงขึ้นเป็นมหากษัตริย์และอัครมเหสี พระยาฟ้างุ้มโปรดฯ แต่งตั้งปู่เลี้ยงเป็นแสนเมือง ตาเลี้ยงเป็นหมื่นหลวง อาวเลี้ยงเป็นพูมเหนือ น้าเลี้ยงเป็นพูมใต้[34] พี่เลี้ยงเป็นพระยากระชักปกครองข้าภูทั้งหมด (ข่ากะสักหรือลาวเทิงːซึ่งอาศัยบนภูกะซักในหลวงพระบาง)[35][36][37] หากบ้านเมืองประกอบพระราชพิธีขึ้นโฮงขึ้นศาลขึ้นฟ้าขึ้นแถนก็ให้พระยากระชักขึ้นก่อน แล้วโปรดฯ สร้างโฮง (วัง) หลังหนึ่งให้พระยากระชักประทับอยู่ท้ายโฮงเชียงทอง ราชบรรณาการใดที่เมืองอื่นนำมาถวายกษัตริย์ให้พระยากระชักรับก่อน ฝ่ายพระยากระชักตกแต่งให้รามราชเป็นหมื่นราชรับแทน จากนั้นยกพลขึ้นไปอาณาจักรล้านนาทางน้ำของ (น้ำโขง) โปรดฯ ให้นางแก้วเก่งกัญญารักษานครหรือสำเร็จราชการแผ่นดินแทนเนื่องจากทรงพระครรภ์ได้ ๓ เดือน เมื่อเสด็จถึงท่าหัวเฮือเมืองเลิก (เมืองเลือกหรือเมืองเหลือก) ท้าวอูลองหลานเจ้าฟ้าคำเฮียวซึ่งเป็นลูกอ้ายขี้หูดกับนางแก้วมหาฮีออกมาไหว้พระองค์ ณ ท่าสวงคอคำ พระยาอูลองตรัสว่า "...ข้อยนี้เป็นลูกนางแก้วมหาฮีแม่ข้อยนี้เป็นลูกฟ้าคำเฮียวก็หากเป็นวงศาแห่งเจ้ากูดาย..." ทรงเมตตาตอบว่า "...เมืองเลิกนี้เจ้าจงกินเทอญให้เป็นเมืองกางเฮือนกูเทอญ..." จากนั้นเสด็จถึงสบแบ่งได้ชัยเหนือลามเมืองฮุนกับลามเมืองแบ่งแล้วเสด็จตั้งอยู่สบท่าไปเอาเมืองเชียงของ คกฮำ เชียงทอง ตั้งคนผู้หนึ่งให้กินเมืองเชียงตืนรวม ๔ เมืองเป็นสี่หมื่นทางน้ำให้พระยาเชียงตืนเป็นเจ้าสี่หมื่น จากนั้นเสด็จไปเอาเมืองผา เมืองพัว ภูคุบ และเมืองแหงรวม ๔ เมืองเป็นสี่หมื่นทางบกให้เจ้าเมืองผาเป็นเจ้าสี่หมื่น[38]

ใกล้เคียง

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ